De civiele vlag van IJsland (Þjóðfáni Íslands) is sinds 1918 in gebruik en sinds 2012 hiernaast aanklikbaar. In 1918 behoorde IJsland nog tot Denemarken. Desondanks verleende de Deense koning Christiaan X op 19 juni 1915 toestemming aan de IJslanders voor het gebruik van een eigen vlag binnen de territoriale wateren van het land.
Door Einar Benediktsson (1864–1940) werd een eigen vlag voor IJsland ontworpen; de zogenaamde Hvítbláinn. Dit dundoek werd gebruikt door IJslandse nationalisten tussen 1897 en 1915. De Hvítbláinn lijkt op de huidige vlag, waar alleen een rode kruis is toegevoegd. Tijdens de Olympische spelen van 1912 in Stockholm werd het de IJslanders door de Denen verboden onder deze vlag uit te komen. Toen in 1913 de Hvítbláinn door Deense mariniers van een roeiboot werd verwijderd, verschenen er uit protest plots honderden van die vlaggen op gebouwen door geheel Reykjavík. Daarom werd gesproken over de invoering van een officiële vlag voor IJsland. De vlag lijkt veel op de Zweedse vlag en de Griekse vlag uit die periode (eveneens een blauwe vlag met een wit kruis). Dit was in de periode waarin veel oorlogen werden gevoerd ongewenst, omdat het hierdoor moeilijk was te bepalen onder welke vlag een schip voer. Daarom werd in 1915 een rood kruis aan de vlag toegevoegd. Een vlag die momenteel in gebruik is en lijkt op de Hvítbláinn is de vlag van Shetland.
De huidige vlag heeft een diepblauwe achtergrond waarop een Scandinavisch kruis is afgebeeld als teken van het Christelijk geloof. Dit kruis is rood en heeft een witte omtrek. Het verticale deel van het kruis staat niet centraal op de vlag, maar is enigszins verplaatst naar de hijszijde (het blauwe deel aan de hijszijde heeft ongeveer de halve oppervlakte van het deel aan de andere zijde). De vlag heeft een zelfde vorm als die van andere Noordse landen, zoals Denemarken, Finland, Noorwegen en Zweden.
De vorm van de vlag is afgeleid van de nationale vlag van Denemarken; de Dannebrog. Dat is wereldwijd de oudste vlag die momenteel nog gebruikt wordt door een onafhankelijke staat. Volgens een legende zou de Dannebrog in het jaar 1219 uit de lucht zijn gevallen tijdens de 'slag bij Lyndanisse' (nabij Talinn, Estland), als teken van God. Aannemelijker is het echter dat de vlag door de paus werd gezonden om te gebruiken tijdens de kruistochten in de Baltische staten.
De kleuren van de IJslandse vlag zijn te associëren met kleuren in het landschap van IJsland. Het rood staat voor het vuurrode lava, het wit staat voor het sneeuw of ijs en de blauwe achtergrond representeert de blauwe lucht. Qua kleuren is de vlag precies tegenovergesteld aan de Noorse vlag, waarin de achtergrond rood is en het kruis blauw.
In een speciale wet wordt het vlagprotocol geregeld. Hierin staat beschreven dat het hijsen van de vlag geen recht is maar een privilege en geboden is aan regels. Zo is het niet toegestaan de vlag te hijsen voor zeven uur ’s ochtends. De vlag moet bij voorkeur worden gestreken voor zonsondergang, maar zeker voor middernacht. Degene die de vlag hijst, moet ervoor zorgen dat de vlag in goede conditie is. Een vlag die afwijkt qua kleur of beschadigd is, mag niet worden gehesen.
Naast de civiele vlag bestaat er ook een staatsvlag (Tjúgufáninn). Deze vlag is soortgelijk aan de civiele vlag, maar is verlengd met een blauwe zwaluwstaart. De hoogte-breedteverhouding van de civiele vlag is 18:25. De ratio van de staatsvlag is 18:37. De douane en de president voeren een eigen vlag. Deze vlaggen lijken op de staatsvlag. Bij de douanevlag (Tollgæslufáninn) is echter in de linker bovenhoek een grijze 'T' aangebracht en de presidentsvlag (Forsetafáninn) is in het centrum van het Scandinavisch kruis voorzien van het wapen van IJsland.
 Tjúgufáninn |
 Tollgæslufáninn |
 Forsetafáninn |
Het wapen van IJsland (Skjaldarmerki Íslands) stamt uit het jaar 1944. Op 17 juni van dat jaar werd IJsland een onafhankelijke republiek en werd dit wapen geadopteerd.
In het wapen van IJsland (zoals het hieronder te zien is), is een schild afgebeeld. Dit schild is hemelblauw en in het midden staat een vuurrood kruis, zoals het ook in de nationale vlag van IJsland te zien is. Het wit in de vlag is op het schild echter zilver gekleurd. Het schild steunt op een blok basalt (vulkanisch stollingsgesteente), dat de ondergrond van IJsland voorstelt.
Vier figuren houden het schild staande. Dit zijn de landvættir: de beschermheiligen van IJsland. Ze spelen een belangrijke rol in de sagaverzameling Heimskringla. Elk van de vier vertegenwoordigt een streek in IJsland, die overeenkomt met de positie op het schild: de draak beschermt het noordoosten, de reus het zuidoosten, de stier is het zuidwesten en de arend het noordwesten van IJsland.
In de oude verhalen zou door de Deense koning Harold Gormsson (Harold blauwtand) in de tiende eeuw een tovenaar naar IJsland hebben gestuurd om het land te bekijken, zodat hij het later kon veroveren. De tovenaar trok er vermomd als walvis op uit. Toen hij bij Vopnafjörður aan de oostkust aankwam, werd hij benaderd door een enorme draak (Dreki). Bij Eyjafjörður vloog een roofvogel (Gammur) die zo groot was dat hij met zijn vleugels gelijktijdig de bergen aan de zijden van het fjord kon aanraken. Bij Breiðafjörður zag hij een gigantische stier (Griðungur) in het water staan die luidruchtig stond te brullen. Bij Víkarsskeið aan de zuidkust trof hij een grote stenen reus (Bergrisi). Verder trof de tovenaar geen geschikte plek om aan land te gaan. Toen hij over de enge wezens rapporteerde aan de koning, besloot deze toch maar even wat anders te verzinnen dan IJsland veroveren.
Matthías Jochumsson
Sveinbjörn Sveinbjörnsson
Het volkslied van IJsland is genaamd Lofsöngur (lofzang). Het wordt vaak ook Ó, guð vors lands genoemd, naar de eerste regel van het lied. Het lied werd door de toneelschrijver, dichter en vertaler Matthías Jochumsson (1835–1920) tijdens een verblijf aan 15 London Street te Edinburgh, Schotland (locatie) geschreven ter gelegenheid van het duizendjarige bestaan van IJsland in 1874. De muziek werd gecomponeerd door componist Sveinbjörn Sveinbjörnsson (1847 – 1926).
Het duizendjarig bestaan werd groots gevierd in IJsland. Het 'Lofsöngur' was één van de liederen die geschreven werden voor een uitvoering tijdens de festiviteiten. Vervolgens werd het aan het eind van de negentiende eeuw veel gezongen door koren. En in het begin van de twintigste eeuw diende het, naast andere liederen, als een soort onofficieel volkslied. Toen IJsland op 17 juni 1944 een onafhankelijke republiek werd, werd het lied gespeeld tijdens de officiële ceremonie. Sindsdien is het ook officieel het volkslied van IJsland. Hoewel het een bezwaar is dat het lied over zo'n breed palet aan klanken gezongen wordt, dat niet iedereen in staat is het goed te zingen, zijn IJslanders erg trots op het lied.
Vaak wordt alleen het eerste couplet van het lied gezongen. Hieronder staat de originele tekst van dat couplet, met daaronder een vrije vertaling naar het Nederlands.
Ó, guð vors lands! Ó, lands vors guð!
Vér lofum þitt heilaga, heilaga nafn!
Úr sólkerfum himnanna hnýta þér krans
þínir herskarar, tímanna safn.
Fyrir þér er einn dagur sem þúsund ár,
og þúsund ár dagur, ei meir;
eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár,
sem tilbiður guð sinn og deyr.
Íslands þúsund ár,
Íslands þúsund ár!
eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár,
sem tilbiður guð sinn og deyr.
Oh, God van ons land! Oh, land van onze God!
We vereren Uw heilige, heilige naam!
Uit zonnestralen vlechten Uw legioenen U een krans
in de verzameling van alle tijd.
Voor U is een dag als duizend jaar,
en duizend jaar als een dag, meer niet;
een eeuwige bloem met trillende tranen,
die zijn God vereert en dan sterft.
IJsland duizend jaar,
IJsland duizend jaar!
een eeuwige bloem met trillende tranen,
die zijn God vereert en dan sterft.
⇑ terug naar boven ⇑
